Stress: We worden appels en geen peren!

Stress. Tegenwoordig heeft iedereen er wel van gehoord. Er zelf mee te maken gehad. Collega’s of bekenden er over horen praten. Opgemerkt omdat de druk even hoog opliep met een deadline in het vooruitzicht of bij een privé situatie. Tegenwoordig komt overspannenheid of een burn-out steeds vaker voor. Stress is in onze huidige maatschappij dan ook één van de meest ziekmakende factoren. Op 1 januari 2011 waren er naar schatting 92.600 Nederlanders met een diagnose neurasthenie/surmenage in de huisartspraktijk.

Steeds meer hebben we in onze huidige cultuur te maken met psychosociale stress. Oorspronkelijk is stress echter een natuurlijke fysieke reactie op een gebeurtenis die ons in gevaar kan brengen. Bijvoorbeeld een acuut levensbedreigende situatie, zoals een leeuw die je dreigt aan te vallen. Of honger, dorst, koude of warmte. Door bij koude te gaan bewegen (rillen) zorgt ons lichaam ervoor dat we het weer warm krijgen. En bij dreigend gevaar zorgt stress ervoor dat we in uiterste staat van paraatheid zijn. Actief, alert en gefocust. Oftewel: klaar om weg te rennen! De fysieke reactie op stress is evolutionair gezien voornamelijk een vlucht-vechtreactie; het lichaam wordt in sneltreinvaart voorbereid om in actie te komen. De hedendaagse Westerse mens heeft echter steeds minder te maken met situaties waarbij dit zinvol is. Tegenwoordig staat psychosociale stress op de voorgrond; bijvoorbeeld door een situatie van onrust bij een kredietcrisis waardoor je je baan dreigt te verliezen of je langdurig op meerdere gebieden tegelijkertijd alle ‘ballen’ in de lucht probeert te houden. Ons lichaam reageert echter ook in deze situaties alsof er acuut gevaar is. Alleen tegenwoordig duurt de periode van stress veel langer of wordt chronisch en komt erg vaak voor. Evolutionair is ons lichaam nog helemaal niet aangepast aan deze nieuwe vorm van stress!

Ons lichaam reageert op stress met een samenspel van organen en er gebeuren van allerlei hormonale en chemische processen in ons lijf. Adrenaline zorgt ervoor dat onze bloeddruk, hartslag en ademhalingsfrequente verhoogt, zodat snel energie vrijgemaakt kan worden. Ook wordt het immuunsysteem geactiveerd zodat je snel kunt reageren wanneer je tijdens het vechten een wond oploopt. Vrij snel na de aanmaak van adrenaline start je lichaam ook met de aanmaak van het hormoon cortisol. Dit zorgt ervoor dat de stressreactie geremd wordt en je lichaam weer tot rust komt. Ook wordt het immuunsysteem onderdrukt, want het is niet handig om ziek te worden als je op de vlucht bent.

Wanneer de stressfactor niet snel overwonnen of verwijderd kan worden, blijft er een licht verhoogde cortisolproductie bestaan. Ook het immuunsysteem blijft dan langdurig minder actief. De andere hormonale veranderingen in ons lichaam idem dito. Door het vrijmaken van energie die vervolgens niet gebruikt wordt, de honger die ontstaat door hoge cortisolspiegels en het eten van voornamelijk energierijk voedsel ontstaan hoge insulinespiegels. Stress, ontstekingsreacties en te veel buikvet zorgen voor insulineresistentie waardoor we dik worden. We worden appels en geen peren! Ook ligt vervolgens het metabool syndroom op de loer met verhoogde bloeddruk, overgewicht, afwijkende bloedlipiden en diabetes.

We hebben goede voeding nodig om onze hormoonhuishouding te herstellen en bestand te zijn tegen stress. Pure voeding. Alle bouwstoffen zijn uitgeput en moeten broodnodig aangevuld worden. Letterlijk en figuurlijk: burned-out! Een prettig leven is de beste voorwaarde om gezond oud te worden.

Maryl Meeuwissen, orthomoleculair diëtist Voedingsadviesbureau PUUR

www.voedingsadviesbureau-puur.nl
info@voedingsadviesbureau-puur.nl